İş Bankası Kültür Yayınları Gılgamış Destanı

Bilinen en eski edebiyat metninin hangisi olduğunu hiç düşündünüz mü? Gılgamış Destanı; bilinen en eski edebi metin olarak tarih sahnesinde yerini alırken kendisinden sonra gelecek olan tüm metinler için bir referans noktası olma özelliğini hâlâ koruyor. Ölümsüzlük, kardeşlik, arkadaşlık, kahramanlık gibi motiflerin yer aldığı bu metin; binlerce yıl önce yazılmış olsa da insana dair anlatısı güncelliğini koruyor. Eğer Gılgamış Destanı adlı kitap ilginizi çektiyse gelin, eserin içeriğinden kısaca bahsedelim.

"Gılgamış Destanı" adlı kitabı neden okumalısınız?

Gılgamış Destanı, bilinen en eski edebi metin olmasının yanı sıra bilinen en eski dinî metinler arasında kabul ediliyor. Mezopotamya bölgesinde yaşamış Uruk Kralı Gılgamış için hazırlanan metin, Gılgamış'ın ölümsüzlük arayışını anlatıyor. Destan, ilk olarak Gılgamış'ın hükümdar olduğu Uruk halkına yaptığı zulümlerden bahsediyor. Bu zulümlerin önüne geçmek için Enkidu adında Gılgamış'ın gücüne denk biri gönderiliyor ve Gılgamış'ın hikâyesi burada başlıyor. Enkidu ile ilişkisi sayesinde arkadaşlık ve kardeşliğin ne olduğunu anlayan Gılgamış; ölümsüzlüğe ulaşmak için yollara düşüyor ve bu yolculuk esnasında çeşitli engellerden geçiyor. İnsanın en temel arzularını konu alan bu destanı okurken eserin binlerce yıl önce yazılmış olduğunu unutacak ve insanlığın hikâyesinin hep aynı kaldığını fark edeceksiniz.

Bunları biliyor muydunuz?

1850'lerde Austen Henry Layard, Hormuzd Rassam ve W.K Loftus tarafından Asurbanipal Kütüphanesi'nde keşfedilen Gılgamış Destanı; uzun incelemeler sonucu Asurcadan tercüme edilir. Birbirinden bağımsız hikâyeler olarak yazılan destan, araştırmacılar tarafından birleştirilir. Kil tabletlere çivi yazısıyla yazılarak günümüze kadar taşınan Gılgamış Destanı'nda anlatılan mitolojik Gılgamış karakteri, aslında gerçek bir figür olarak tarihte yer alır. Sümer şehir devletlerinden biri olan Uruk'un kralı olarak MÖ 2800 ile 2500 yılları arasında yaşadığı tahmin edilen Gılgamış; ölümünden sonra tanrılaştırılır ve kendisine insanüstü yetenekler atfedilir. Gılgamış Destanı, bilinen en eski dini metin olarak görülmesinin yanı sıra içerisinde bulunan kimi hikâyelere diğer dinlerde de rastlanır. Bunlar arasından en bilineni, Nuh Peygamber ve Utnapiştim'in hikâyeleri olarak gösterilir. Hem Utnapiştim hem Nuh Peygamber, Büyük Tufan'dan bahseder. Buna ek olarak tarihçiler; Gılgamış Destanı'nın İlyada ve Odysseia'nın üzerinde de bir etkisi olduğuna inanır. 176 sayfalık destan, İş Bankası Kültür Yayınları tarafından Sait Maden çevirisiyle okurla buluşturulur.

Bu kitabı sevenler için diğer önerilerimiz

Eğer Gılgamış Destanı adlı kitabı sevdiyseniz ve geçmiş medeniyetlere ait metinleri okumak istiyorsanız Babillerin yaratılış destanı olan Enuma Eliş-Babil Yaratılış Destanı adlı kitabı ya da Antik Yunan destanlarından olan İlyada ve Odysseia adlı eserleri okuyabilirsiniz.