Uygur Hakanlığı Yazıtları Mehmet Ölmez

Moğolistan’da 552 ile 840 yılları arasında Türk dilli üç devlet kurulmuştur. Bunlardan ilki ve en büyüğü Birinci Doğu Türk Kağanlığıdır. İlk Türk Kağanlığına Çin’in Tang hanedanlığı tarafından son verilmesinden sonra 50 yıl kadar Çin’e bağlı olarak yaşayan Türkler bir isyan ile 682 yılında İkinci Türk Kağanlığını kurmuşlardır. Bu kağanlığa 744 yılında son veren Uygurlar aynı topraklarda 100 yıla yakın hüküm sürmüşler, 840 yılında kuzeyden gelen Kırgızların gelmesiyle Moğolistan’ı terk ederek Gansu, Turfan ve Aksu bölgesine göç etmişlerdir. Uygurlar Moğolistan’da hüküm sürdükleri dönemde tıpkı Türkler gibi, Türk yazı sistemiyle çok sayıda yazıt bırakmışlardır. Bu yazıtlardan kimisi iki (Uygurca ve Soğudca), kimisi de üç dillidir (Uygurca, Soğudca ve Çince). Elinizdeki kitapta ilk kez bu yazıtların tamamına yakını bir arada, açıklamalı olarak ele alınmaktadır. Okuyacağınız çalışma 2011- 2012 yıllarında, Pekin’de, Merkezî Milliyetler Üniversitesinde, Uygur Dili ve Edebiyatı Bölümünün bir projesi olarak hazırlanmışsa da ancak bugün yayımlanabilmektedir. Çalışma, sonraki yıllarda alanda yapılan araştırmalarla gözden geçirilmiş, görsel malzeme ile zenginleştirilmiştir.

(Tanıtım Bülteninden)