Amerikan Emperyalizmi Doğuşu ve Gelişimi Türkkaya Ataöv

Bu araştırmanın İngilizcesi de yayımlanan baştaki yarısının ilk baskısı 1967 yılında çıkar çıkmaz, yurt içinde ve dışında hemen yankılar uyandırdı. Ülkemizde ilk köşe yazısını yazan İlhan Selçuk'tu. Kitabı 'milli bilincin kör gözünü açmak için keskin bir operatör neşteri' sözcükleriyle değerlendirdi. Aziz Nesin, Günaydın'da 'yalnız Türkiye değil, dünya için orjinal bir araştırma' tanısını koydu. Çetin Altan Akşam'da 'çok önemli bir araştırma' dedi. Tarık Dursun K. Milliyet'e 'Andre Maurois'nın kitabından çok daha yalın, çok daha gerçekçi ve çok daha doğru orantılı' bulduğunu yazdı. İlhami Soysal ise şöyle dedi: 'Yıkanmış beyinlere şırınga edilmiş görüşlerin yanlışlığını ortaya koyuyor.'

Kendi yazısını o yılların en ileri gazetesine götürdüğünde ayzı işleri müdürünün 'basamayız, eşimle birlikte Amerika'ya çağrılıyız; çağrıyı geçersiz sayarlar' yanıtıyla karşılaşan Suphi Karaman, başka yerde bastırdığı yazısında şöyle diyordu: 'Cumhuriyeti ve devrimleri gençliğe emanet eden Atatürk ne kadar haklıymış.' Ulus'ta Arif Gelen: 'Amerikan yayılmasının çıkış noktası.' Türk Solu: 'Her yönüyle ilginç.' İmece'de Feyzullah Ertuğrul: 'Herkes tez zamanda okumalı.' Forum: 'Büyük, yorucu, sabırlı araştırma.' Refik Erduran: 'Kafa şutu.' Hasan Hüseyin Korkmazgil 'başbakana okumasını salık' verdi. Varlık, Ant, Yeni Gazete, Yeni Gün, Akşam ve benzerlerinde Mehmet Kemal,Sami Özerdim, Ahmet Yücekök, Nahit Arda ve başkaları. Örneğin, Mehmet Barlas: 'Bunları Ataöv'ün kitabından iyice anlayabiliriz.'

Bu durumda, üç yüz dolayındaki dipnotlarına bakmaksızın, özellikle '1968 Kuşağı' içinde genel bir başvuru kaynağıydı. Örneğin, Deniz Gezmiş'in savunmasındaki çarpıcı alıntılar bu kitapdandır. Alıntıların 'şaşırtıcı' olduğu, bir Amerikan itirafnamesi' niteliğini taşıdığı yazıldı ve 'Amerikan Büyükelçisi okudu mu?' diye soranlar oldu. International Affairs dergisi, yalnız İngilizce değil kimi öteki dillerdeki yayınlarda da 'kitap Türkiye'de kapışılıyor' diye bir değerlendirme yaptı. Irak'ta ve genel Arap çevresinde okunan The Baghdad Observer kitabı 'olağanüstü' diye tanıttı.

Kırk yıl önce bunca yankı uyandıran kitap Amerikan Emperyalizminin yalnız doğuşunu anlatıyordu. Bu kez, gelişimini de ekleyerek ve günümüze getirerek 2007'de yeniden yayınlıyoruz.

(Tanıtım Bülteninden)