Ege Yayınları Stratonikeia Akdağ Nekropolü

Stratonikeia Çalışmaları 2

Stratonikeia antik kentindeki ilk kazılar 1 Ağustos 1977 yılında Prof. Dr. Yusuf Boysal başkanlığında bir ekip tarafından başlatılmıştır. Bundan sonra kentin içindeki yapıların dışında, en çok kazı yapılan alanlardan birisi nekropoller olmuştur. Kentin çevresinde farklı nekropoller bulunmakla birlikte, mezarların en yoğun bulunduğu ve kazıların yapıldığı yer ise Stratonikeia ile Lagina arasındaki kutsal yolun çevresindeki alanlardır. Bu nekropollere ait mezarlar Kuzey Şehir Kapısı önünden başlayıp, farklı mevkilerde yaklaşık 3 km devam etmiştir. Sonrasında ise Kutsal yol kenarındaki diğer küçük yerleşmelerin nekropollerine ait mezarlar bulunmaktadır. 

Kentin kuzeyinde bulunan ve nekropollerin içinde kaldığı araziler, kömür dekupaj alanında yer aldığından, buradaki mezarların tamamının belli zamanlarda hızlı bir şekilde kazısı yapılmak zorunda kalınmıştır. Yapılan kazılara bağlı olarak pek çok mezar ve bunlara ait buluntu ele geçmiştir. Kazısı yapılan mezarlara ait buluntuların değerlendirildiği ilk Doktora çalışması A. Baldıran tarafından “Stratonikeia Nekropol Buluntuları” adıyla 1990 yılında yapılmıştır. Bundan sonraki süreçte de aynı alanda mezar kazıları devam etmiştir. Bu mezar kazılarından en çok toplu mezar ve buluntuya sahip olunan yerlerden birisini Akdağ Nekropolü oluşturmaktadır. Bir bölümüne heyet üyesi olarak benim de katıldığım bu mezar kazıları yıl boyu devam eden çalışmalar halinde sürdürülmüştür. Akdağ Nekropolü’nde bulunan mezarlar ve onların buluntuları hakkında R. Tamsü Polat tarafından “Stratonikeia Akdağ Nekropolü: Somut ve Soyut Kültür Üzerine Bir Araştırma” adıyla 2013 yılında Doktora tezi olarak hazırlanmıştır. Bu doktora çalışmalarının dışında aynı bölgedeki mezarlar ile ilgili hazırlanmış yüksek lisans tezleri ve tekil makaleler de bulunmaktadır. Ancak böylesine zengin buluntuya sahip ve farklı mezar örneklerinin tespit edildiği kentin nekropolü ile ilgili toplu bir çalışma yapılmamıştır.

255 s + 5 tablo + 21 çizim + 122 renkli ve s/b levha.

Sunuş 
Önsöz 

I. GİRİŞ 

II. STRATONIKEIA 

• II.1. Kent Tarihi 
• II.2. Kent Araştırma Tarihi 
• II.3. Kentin Nekropollerinin Araştırma Tarihi 

III. MEZAR KONTEKSTİ 

• III.1. 1 No’lu Mezar, M1 
• III.2. 7 No’lu Mezar, M7 
• III.3. 10 No’lu Mezar, M10 
• III.4. 12 No’lu Mezar, M12 
• III.5. 13 No’lu Mezar, M13 
• III.6. 14 No’lu Mezar, M14 
• III.7. 15 No’lu Mezar, M15 
• III.8. 16 No’lu Mezar, M16 
• III.9. 17 No’lu Mezar, M17 
• III.10. 21 No’lu Mezar, M21 
• III.11. 22 No’lu Mezar, M22 
• III.12. 23 No’lu Mezar, M23 
• III.13. 24 No’lu Mezar, M24 
• III.14. 26 No’lu Mezar, M26 
• III.15. 29 No’lu Mezar, M29 
• III.16. 31 No’lu Mezar, M31 
• III.17. 32 No’lu Mezar, M32 
• III.18. 34 No’lu Mezar, M34 
• III.19. 35 No’lu Mezar, M35 
• III.20. 37 No’lu Mezar, M37 
• III.21. 38 No’lu Mezar, M38 
• III.22. 39 No’lu Mezar, M39 
• III.23. 40 No’lu Mezar, M40 
• III.24. 43 No’lu Mezar, M43 
• III.25. 45 No’lu Mezar, M45 
• III.26. 46 No’lu Mezar, M46 
• III.27. 47 No’lu Mezar, M47 
• III.28. 48 No’lu Mezar, M48 
• III.29. 49 No’lu Mezar, M49 
• III.30. 50 No’lu Mezar, M50 
• III.31. 51 No’lu Mezar, M51 
• III.32. 52 No’lu Mezar, M52 
• III.33. 53 No’lu Mezar, M53 
• III.34. 54 No’lu Mezar, M54 
• III.35. 55 No’lu Mezar, M55 
• III.36. 57 No’lu Mezar, M57 
• III.37. 59 No’lu Mezar, M59 
• III.38. 60 No’lu Mezar, M60 
• III.39. 61 No’lu Mezar, M61 
• III.40. 64 No’lu Mezar, M64 
• III.41. 65 No’lu Mezar, M65 
• III.42. 67 No’lu Mezar, M67 
• III.43. 68 No’lu Mezar, M68 
• III.44. 69 No’lu Mezar, M69 
• III.45. 70 No’lu Mezar, M70 
• III.46. 71 No’lu Mezar, M71 
• III.47. 72 No’lu Mezar, M72 
• III.48. 73 No’lu Mezar, M73 
• III.49. 74 No’lu Mezar, M74 
• III.50. 75 No’lu Mezar, M75 
• III.51. 77 No’lu Mezar, M77 
• III.52. 78 No’lu Mezar, M78 
• III.53. 80 No’lu Mezar, M80 
• III.54. 81 No’lu Mezar, M81 
• III.55. 84 No’lu Mezar, M84 
• III.56. 85 No’lu Mezar, M85 
• III.57. 87 No’lu Mezar, M87 
• III.58. 89 No’lu Mezar, M89 
• III.59. 92 No’lu Mezar, M92 
• III.60. 93 No’lu Mezar, M93 
• III.61. 94 No’lu Mezar, M94 
• III.62. 95 No’lu Mezar, M95 
• III.63. 96 No’lu Mezar, M96 
• III.64. 98 No’lu Mezar, M98 
• III.65. 100 No’lu Mezar, M100 
• III.66. 101 No’lu Mezar, M101 
• III.67. 102 No’lu Mezar, M102 
• III.68. 106 No’lu Mezar, M106 
• III.69. 107 No’lu Mezar, M107 
• III.70. 108 No’lu Mezar, M108 
• III.71. 109 No’lu Mezar, M109 
• III.72. 114 No’lu Mezar, M114 
• III.73. 115 No’lu Mezar, M115 
• III.74. 117 No’lu Mezar, M117 
• III.75. 118 No’lu Mezar, M118 

IV. NEKROPOL: MEZARLAR, GÖMÜ TÜRLERİ VE MEZAR BULUNTULARI 

• IV.1. Nekropol 
• IV.1.1. Alanın Topografik Yapısı 
• IV.1.2. Alanın Düzenlenmesi 
• IV.2. Mezar Tipleri 
• IV.2.1. Dromoslu Oda Mezarlar 
• IV.2.1.1. Teknik ve Mimari Özellikler 
• IV.2.2. Basit Khamosorion Mezarlar 
• IV.2.2.1. Teknik ve Mimari Özellikler 
• IV.2.3. Tekne Mezarlar 
• IV.2.3.1. Teknik ve Mimari Özellikler 
• IV.3. Gömü Türleri 
• IV.3.1. İnhumasyon 
• IV.3.2. Kremasyon 
• IV.4. Buluntular 
• IV.4.1. P.t Unguentarium’lar 
• IV.4.1.1. Unguentarium’ların Tipolojik Değerlendirmesi 
• IV.4.1.1.1. Tip 1: İğ (Fusi) Formlu Unguentarium’lar 
• IV.4.1.1.2. Tip 2: Torba Gövdeli, Armudi (Bulbous) Formlu Unguentarium’lar 
• IV.4.1.2. Akdağ Unguentarium’larının Mezarlardaki İşlevi ve Genel Değerlendirmesi 
• IV.4.2. P.t Testiler 
• IV.4.2.1. Testilerin Tipolojik Değerlendirmesi 
• IV.4.2.1.1. Tip 1: Boyunlu Testiler 
• IV.4.2.1.2. Tip 2: Boyunsuz Testiler 
• IV.4.2.2. Akdağ Testilerinin Genel Değerlendirmesi 
• IV.4.3. P.t Kâseler 
• IV.4.3.1. Kâselerin Tipolojik Değerlendirmesi 
• IV.4.3.1.1. Tip 1. İçe Dönük Dudaklı Yuvarlak Gövdeli Kâseler 
• IV.4.3.1.2. Tip 2: Dışa Dönük Dudaklı Küresel Gövdeli Kâseler 
• IV.4.3.1.3. Tip 3: Düz Dudaklı, Küresel Gövdeli Kâseler 
• IV.4.3.1.4. Tip 4: İçe Dönük Dudaklı Konik Gövdeli Kâseler 
• IV.4.3.1.5. Tip 5: Kabartmalı (Megara) Kâseler 
• IV.4.3.2. Akdağ Kâselerinin Değerlendirilmesi 
• IV.4.4. P.t Urne’ler 
• IV.4.4.1. Akdağ Urne’lerinin Değerlendirilmesi 
• IV.4.5. P.t Kandiller 
• IV.4.5.1. Kandillerin Tipolojik Değerlendirmesi 
• IV.4.5.1.1. Tip 1: Küresel Gövdeli, Geniş Omuzlu Kandiller 
• IV.4.5.1.2. Tip 2: Knidos Tipi Kandiller 
• IV.4.5.1.3. Tip 3: Ephesos Tipi Kandiller 
• IV.4.5.1.4. Tip 4: Burun Ucu Çıpa Şekilli Kandiller 
• IV.4.5.1.5. Tip 5: Diskusu Açık Yarı Sarmal U Burunlu Kandiller 
• IV.4.5.1.6. Tip 6: Diskusu Açık U Burunlu Kandiller 
• IV.4.5.1.7. Tip 7: Geniş Üçgen Şeklinde Kısa Sarmal Burunlu Kandiller 
• IV.4.5.1.8. Tip 8: Yarı Sarmal U Burunlu Kandiller 
• IV.4.5.1.9. Tip 9: Kalp Burunlu Kandiller 
• IV.4.5.1.10. Tip 10: Kısa Burunlu Kandiller 
• IV.4.5.2. Akdağ Kandilleri Üzerine Genel Değerlendirmeler 
• IV.4.6. Terrakotta Figürinler 
• IV.4.6.1. Akdağ Nekropolü Figürin Grupları 
• IV.4.6.1.1. Tanrısal Tasvirler 
• IV.4.6.1.2. Kadın Tasvirleri 
• IV.4.6.1.3. Erkek Tasvirleri 
• IV.4.6.1.4. Diğer Tasvirler 
• IV.4.6.2. Terrakotta Figürinlerin Mezar Kontekstindeki Rolü 
• IV.4.6.2.1. Terrakotta Figürinler Işığında Stratonikeia Kenti ve Çevresindeki Kültler 
• IV.4.6.3. Atölye (?) 
• IV.4.6.4. Stratonikeia Terrakottalarının Stil Özellikleri 
• IV.4.7. Cam Buluntular 
• IV.4.7.1. Boncuklar 
• IV.4.7.2. Pandantifler 
• IV.4.7.3. Oyun Taşları (?) 
• IV.4.7.4. Unguentarium’lar 
• IV.4.7.4.1. Cam Unguentarium’ların Tipolojik Değerlendirmesi 
• IV.4.7.4.1.1. Tip 1: Armudi (Bulbous) Gövdeli Unguentarium’lar 
• IV.4.7.4.1.2. Tip 2: Gövde Uzunlukları Toplam Yüksekliğinin 1,5 Katı Olan Unguentarium’lar 
• IV.4.7.4.1.3. Tip 3: Gövde Uzunluğu Toplam Yüksekliğinin 1/3’ü ya da 1/4’ü Olan  Unguentarium’lar
• IV.4.7.4.1.4. Tip 4: Küresel Gövdeli Unguentarium’lar 
• IV.4.7.4.1.5. Tip 5: Tüp Biçimli Unguentarium’lar 
• IV.4.7.4.1.6. Tip 6: Nokta Dipli Unguentarium’lar 
• IV.4.7.4.1.7. Tip 7: Şamdan-Çan Formlu Unguentarium’lar 
• IV.4.7.4.2. Akdağ Cam Buluntularının Değerlendirilmesi 
• IV.4.8. Sikkeler 
• IV.4.9. Diğer Buluntular 
• IV.4.10. Arkeometrik Çalışmalar: Seramik ve Cam 
• IV.4.11. Atölye ve Etkileşim 
• IV.4.12. Paleoantropolojik Çalışmalar 

V. DEĞERLENDİRME 

• V. 1. Mezarlar ve Gömü Gelenekleri 
• V.2. Mezar ve Ölü Hediyelerinin Mezar Sahipleri İle İlişkisi 
• V.3. Ölü Kültü ve Ritüel Uygulamalar 
• V.4. Stratonikeia Kenti ve Kent Çevresindeki Kültlerin Akdağ Mezarlarındaki Yansımaları 
• V.5. Epigrafik Buluntuların Nekropole Katkısı 
• V.6. Mezarların Tarihlemesi 

VI. SONUÇ 

VII. KATALOG 

VIII. SUMMARY 

Kısaltmalar ve Kaynakça 
Tablolar 
Çizimler 
Levhalar