Direnişten Dirilişe Sakarya - Kamuoyu Algısı Basın ve Belgeler Işığında Muhammet Yıldız

Millî Mücadele’nin kritik süreçlerinden biri olarak kabul edilen Sakarya Savaşı, Dünya tarihinin en uzun meydan muharebelerinden biri olarak hafızalarda yerini almıştır. 15 Mayıs 1919’da Paris Konferansı’nın kendisine tanıdığı haklar ile Batı Anadolu’da İzmir merkezli ilk işgal girişimini başlatan Yunanistan’ın iki yıl içinde faaliyetlerini genişleterek Sakarya Nehri’nin Ankara sınırları ile kesiştiği noktaya kadar ilerlemesi sonucunda, adeta bir Türk direnişi vaziyetini alan Sakarya Savaşı, topyekûn bir harbe dönüşmüş ve ordu-millet bir bütün halinde Başkomutan Gazi Mustafa Kemal Paşa liderliğinde Yunan ordusunun taarruzlarını kırmaya çalışmıştır. Bu bakımdan askeri, siyasi ve toplumsal alanda yaşanan olayların hem basın hem de belgeler ışığında incelenmeye çalışıldığı Direnişten Dirilişe Sakarya isimli bu eser, Türk milletinin ve ordusunun amansız bir mücadelesini konu almaktadır. Ayrıca Sakarya Savaşı sürecinde yaşanan siyasi ve dış politika gelişmelerine de olabildiğince değinen araştırma, genel anlamda bütüncül bir değerlendirme ortaya koymaktadır.

Türk Kamuoyunda Sakarya Savaşı adlı doktora tezinin, belli başlı düzeltmeleri haricinde, metne dokunulmadan kitaplaştırılmış hali olan bu çalışmada ana kaynaklar, Millî Mücadele döneminde yayınlanmış olan gazeteler ve arşiv belgeleridir. Bu kaynakların temini, Hakkı Tarık Us Koleksiyonu, Millî Kütüphane, TBMM Mikrofilm Arşivi, Türk Tarih Kurumu ve Karadeniz Teknik Üniversitesi Faik Ahmet Barutçu Kütüphanelerinden elde edilmiştir. Ayrıca konunun farklı yönlerinin değerlendirilebilmesi açısından, başta Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Cumhuriyet ve Osmanlı Arşivleri olmak üzere, Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü, Kızılay ve Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etüt ve Denetleme Başkanlığı 

Arşivlerinden faydalanılmıştır. Bunların yanında meselenin uluslararası alandaki yankılarını analiz edebilme adına İngiltere Kabine Raporları, Amerika Birleşik Devletleri Ulusal Arşivi ve dönemin bazı yabancı yayın organlarından da istifade edilmiştir.

Hazırlanan eserin ilk bölümünde askeri durum ele alınmış ve Sakarya Savaşı öncesi gelişen saha vaziyeti değerlendirilmiştir. Ayrıca Mondros Mütarekesi’nden Sakarya Savaşı’na kadar geçen süreçteki Türk ve Yunan orduları arasında geçen muharebeler anlatılmıştır. İkinci bölümde, siyasi meseleler ile savaşın politik yönü dile getirilerek uluslararası antlaşmalar ve tarafların ortaya koyduğu refleksler aktarılmıştır. Üçüncü bölümde ise toplumsal ve iktisadi konulara değinilerek hem insani durumlar hemde iki tarafın yaşadığı mali sorunlar ele alınmıştır. Son bölümün diğer bir öne çıkan yönü ise Türk milletinin Sakarya Savaşı sürecinde ortaya koyduğu fedakarlıktır.

(Tanıtım Bülteninden)