Doğu'nun Kayıp Kralı - Bir Batı Efsanesi Prester John'un Yükselişi ve Düşüşü Fatih Durgun

Prester John efsanesi, 12. yüzyılda Avrupa’nın kendi özgün koşullarında ortaya çıktı ancak farklı kültür ve coğrafyadan insanların iletişim koşullarının günümüze nispetle hayli sınırlı olduğu bir çağda, birbirlerinden etkilenmeleri nedeniyle insanlığın ortak mirası hâline geldi. Batı, Doğu, Avrupalı gibi kavramların kurgusallığına karşı dikkatli olmamız gerekse de özellikle Hristiyanlık ve İslam merkezinde bir çatışma ortamında ortaya çıkıp işlevsel hâle geldiği, Hindistan ve birkaç yüzyıl sonra Etiyopya üzerinden tanımlandığı, Yahudi geleneğinden Antikite, Erken Hristiyanlık ve İslam kültürlerine kadar birçok farklı kaynaktan beslendiği için Batı-Doğu karşılaşması ekseninde gelişti. Prester John ve ülkesi hakkındaki efsane, aşağılık duygusuyla, kendine fazlaca güvenme ve farklılığıyla gurur duyma arasındaki büyük gerilim hattında gelişti. Aden Cenneti’ne en yakın noktada ütopik bir toplum kuranlara bir taraftan imrenildi ama acayip yaratıklarla bir arada yaşayan bu insanların kendilerinden farklılığı ve başka türlü bir Hristiyanlığın mensubu oldukları Prester John ülkesi tasvirlerinin odak noktasıydı. Nadiren Katolik, ama Doğu Hristiyanlığı itikatları temelinde çoğunlukla Nesturi, kimi zaman da Yakubi olarak betimlenen Prester John ve tebaası, -Hristiyanlar, ütopik bir toplum kursalar da- Latin Hristiyanları gibi hakiki imanın takipçileri değillerdi. Kimi zaman kıskançlığa dönüşen imrenme ile Havari Petrus’un Kilisesi’ne tabi olmanın yarattığı üstünlük duygusu, ütopyanın gerilim hattının en önemli noktasıydı.