Genç Marx'ın Siyasal Kökenleri 1 - Fransız Devrimi ve Jakobenciliğin Hayaleti Celal A. Kanat

Marx ve Engels’in kaleme aldığı Ortaklaşacı Bildirge (Komünist Manifesto) şu sözlerle açılıyordu: “Avrupa’ya bir hayalet tebelleş olmuştur: ortaklaşacılık hayaleti.” Bildirge’nin kaleme alındığı koşullarda, gerçekliğe uygun bir saptamaydı bu. Ama bu “hayalet”ten çok daha önce; despotik, tekilerkci Avrupa’ya “başka bir hayalet” tebelleş olmuş ve onu fazlasıyla ürkütmüş bulunuyordu: Jakobenciliğin hayaleti. Ardılına benzeş bir yolda, o da Avrupa’nın bütün geriletici güçleri; yani tekilerkler, soylular, feodal kalıntılar, yeniyetme üst-kentsoyluluk ve Kilise için gerçek bir karabasandı. Bu çalışma bu “iki hayalet” arasındaki akrabalık ilişkisini sorgulamaya yönelik bir denemedir ve buradaki özsel soru şudur: Marx (yöntemsel bakımdan) ne ölçüde bir Jakoben olabilir ve (içeriksel bakımdan) ne ölçüde bir Jakoben olamazdı?

(Tanıtım Bülteninden)