Türkiye Türkçesinde Öncelik Fiilleri ve İşlevleri Sibel Çelikel

Türkçede birleşik fiillerin yapısal özellikleri üzerine pek çok çalışma yapılmıştır. Bu çalışma birleşik fiiller içinde özel ve farklı bir tarzı olan karmaşık fiillerin bir kategorisi olarak öncelik fiilleri diye adlandırılan –mış ol- ve –mış bulun- yapısıyla ortaya çıkan şekilleri ince ayrıntılarıyla ortaya koyarak bu alanda yapılacak çalışmalara kaynaklık edecektir. Bu konuda daha önce çalışılmamış olması, çalışmanın orijinal nitelik taşıyor olması çalışmanın önemini oluşturmaktadır. Ayrıca gramer çalışmalarında anlambilimsel çözümlemeler konusunda büyük eksiklik vardır.

Çalışmamızda öncelik fiillerinin yapısal özelliklerinin yanı sıra bu birleşik fiillerin cümleye olan anlamsal katkısı, bu birleşik fiillerin cümle içerisinde edatlarla oluşturdukları söz öbekleri ve meydana getirdikleri çeşitli söz kalıpları, bunların söze ve dile katkısı anlam zenginliği açısından incelenmiştir. Bu anlamda sadece yapısal çalışmalara değil anlambilimsel odaklı çalışmalara da öncülük edecektir.
Dilin canlı bir varlık olması, varlığını sürdürebilmesi için tarihsel süreç içinde değişiklik göstermesi demektir. Türk dili tarihi içinde ol- fiilinin aldığı değişik biçimler konumuzun dışındadır.

Bu nedenle çalışmamız Modern Türkçe ile yani Cumhuriyet döneminden sonra yazılan edebî eselerle sınırlıdır. Genel açıklamalar sırasında karmaşık fiillerin tarihçesine değinilmiştir ancak incelenen örnekler Modern Türkiye Türkçesi ile sınırlandırılmıştır. Ayrıca Türkçenin lehçeleri arasındaki zaman, anlam farkları konumuzun dışında olduğundan çalışmamızı Türkiye Türkçesi ile sınırlı tutmayı uygun gördük.