Prof. Dr. Esen Onat, 1936 yılında İstanbul'da dünyaya geldi. Orta öğrenimini İzmir Atatürk Lisesi'nde tamamladı. 1960 yılında İTÜ Mimarlık Fakültesi'nden mezun oldu. 1963-1976 yıllarında Türkiye Odalar Birliği bünyesinde kurulan Organize Sanayi Bölgeleri Grubu'nda uzman mimar olarak çalıştı. 1965 yılında ABD'de kısa süreli eğitim gördü.
1977 yılında Ankara Devlet Mühendislik ve Mimarlık Akademisi'nde öğretim görevlisi olarak çalışmaya başladı. AMMYO Mimarlık Bölüm Başkanlığı ve ADMMA Mimarlık Fakültesi Dekan Yardımcılığı görevlerini yürüttü. 1981 yılında "Mimari Tasarım Eğitimi" alanında yaptığı doktora tezini tamamladı. 1985 yılında Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Mimarlık Bölümü'nde Doçentliğe yükseltildi. 1985-87 yıllarında Bina Bilgisi Anabilim Dalı Başkanlığı, 1987-89 yıllarında Mimarlık Bölüm Başkanlığı görevlerini yürüttü. 1992 yılında Profesörlüğe atandı. 1992-94 yıllarında Fakülte Dekan Yardımcısı, 1994-95 yıllarında Üniversite Rektör Yardımcısı ve 1995-2001 yıllarında Fakülte Dekanı olarak görev yaptı.
Onat'ın mimarlık alanında planlama, programalama, tasarlama ve grafik konularında yayımlanmış 8 kitabı, çeşitli kitap ve dergilerde yayımlanmış makaleleri, araştırma projeleri, fizibilite projeleri, uygulanmış fiziksel yerleşme ve mimari projeleri vardır.