1960'ta Burdur'un Yeşilova ilçesine bağlı Güney beldesinde doğdu. İlkokulu Güney'de, ortaokul ve liseyi Nazilli'de tamamladı. Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi'ni 1981'de birincilikle bitirdi. Balbay, gazeteciliğe 1980'de İzmir'de yerel bir gazete olan Gazete İzmir' de başladı. 1981'de Milliyet İzmir Bürosu'nda çalıştı, daha sonra Cumhuriyet İzmir Bürosu'nda görev yaptı ve 1985'te İstihbarat Şefi oldu.1989'da Ankara Büro haber müdürü, 1992'de İstanbul haber merkezi müdürü oldu. 1993'te ise Cumhuriyet' in Ankara temsilcisi olarak atandı. Halen bu göreviyle birlikte köşe yazarlığını sürdürüyor. Balbay, kelimelere farklı yaklaşarak Türkçenin olanaklarından da yararlanıp kendine özgü bir şekilde geliştirdiği sözcük oyunlarıyla da basında özgün bir yer edinmiştir. Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi'nde de dersler veren Balbay, bir dönem TRT ve NTV'de programlar yaptı. Çok sayıda konferans veren ve panele katılan Balbay'ın 1996'dan bu yana kaleme aldığı, bir kısmı da Cumhuriyet' teki yazılarından derlenen çok sayıda inceleme kitabı bulunuyor. Balbay, gazeteci Gülşah Balbay'la evli ve biri kız diğeri erkek iki çocuk babası.