Başkanlık ve Yarı-Başkanlık Sistemleri Serap Yazıcı

Prof. Dr. Serap Yazıcı, ilk baskısı 2002 yılında yapılan bu kitabında, hükümet sistemi türleri ile demokratik rejimin işlerliği ve istikrarı arasındaki ilişkiyi, gerek teorik ve karşılaştırmalı açıdan, gerek bu konuda Türkiye’de süregelmekte olan tartışmalar açısından incelemiştir. Türkiye’de uzun bir geçmişi olan bu tartışmalar bugün için TBMM’de bir noktaya gelmiş ama bitmemiştir. Elinizdeki bu eser, özellikle başkanlık ve yarı-başkanlık sistemlerinin Türkiye’ye uygulanabilirliği konusu üzerinde yoğunlaşmıştır. Yazarın vardığı sonuç, başkanlık sisteminin yasama ve yürütme arasında, yarı-başkanlık sisteminin de yürütmenin kendi içinde çatışma ve tıkanmalara, hatta muhtemelen anayasa krizlerine yol açabilme potansiyeli taşıdığı, bu nedenle siyasal bölünme çizgilerinin derin ve siyasal çatışmaların yoğun olduğu Türkiye gibi ülkelerde uygulanmalarının ciddi sorunlar yaratabileceğidir. Bu eserin, güncel anayasa tartışmalar›na önemli bir katkı sağlayacağı açıktır. Prof. Yazıcı’nın bu eseri ilk baskısını yaptığı günlerden bugüne, Türkiye’de yapılan başkanlık ve yarı-başkanlık tartışmalarının temel kaynaklarından biri haline geldiği gibi siyasi ve akademik çevrelerde de tartışmaların gündeminde yeralarak, gerek referansları gerekse getirmiş olduğu yorumlarla özgün bir çalışma olarak değerlendirildi. Şimdi ise elinizdeki kitabın 4. Baskısı, TBMM’den geçmiş ve başkanlık sistemini getiren bir anayasa değişikliğinin halkoylamasına götürüleceği günlerde yayınlanıyor. Serap Yazıcı, bu baskı için kaleme aldığı yeni önsözde 2002’den bu yana olan tüm gelişmeleri ele alırken, sürecin ulaşabileceği siyasi aşamaların Türkiye’de varacağı noktaları kendi yorumlarıyla birlikte değerlendiriyor.

“Kişisel kanaatim, 1982 Anayasasının yürürlüğe girdiği andan itibaren sorunlu olan, 2007 Anayasa değişikliğini takiben daha problemli hale gelen hükümet sisteminin, klasik parlamentarizme dönüş ile ıslah edilmesi yönündedir. Nitekim bu yöndeki tercihim, elinizdeki kitabın tüm bölümlerinde açık olarak gözlemlenmektedir. Tam da bu nedenle, önceki baskılarda olduğu gibi, dördüncü baskıda da kitabın orijinal dokusu muhafaza edilmiştir. Böylece okuyucunun, klasik parlamentarizmden yana olan tercihimin konjonktürel olmadığını, bu çalışmanın ilk baskısının yapıldığı 2002’ye ve onun da öncesindeki araştırma yıllarına kadar uzandığını fark etmesi hedeflenmiştir.”

-Prof. Dr. Serap Yazıcı-