1950 yılında Gaziantep'te doğdu. İlk ve orta öğrenimini Malatya'da tamamladı. 1967 yılında İstanbul Vefa Lisesi'nden ve 1971 yılında İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi'nden mezun oldu. Öğrencilik yıllarında AIESEC aracılığıyla Çekoslovakya ve İtalya'da staj yaptı. 1972 yılında Bursa İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi İşletme Bölümü'nde asistan olarak göreve başladı. Doktora çalışmalarını İktisat Fakültesi'nde sürdürerek 1975 yılında Türkiye'de Demir Çelik Endüstrisi konulu tezi ile İktisat Doktoru unvanını aldı.

1976 yılında Bursa Üniversitesi İktisadi ve Sosyal Bilimler Fakültesi'ne geçti. Bu fakültede 1980 yılında Araştırma ve Geliştirme Yönetimi konulu tezi ile Üniversite Doçenti unvanını aldı. Bu dönemde Bradford Üniversitesi'nde ve Manchester Business School'da çalışmalarda bulundu. Uludağ Üniversitesi'nde öğretim üyeliğine devam eden Doç. Dr. İsmet Barutçugil, Dekan Yardımcılığı ve Bölüm Başkanlığı gibi görevler de aldı. 1986 yılında ABD'de Salt Lake City/Utah Üniversitesi'nde "Büyük Ölçekli Projelerin Yönetimi" konusunda çalıştı.

1987 yılında Uludağ Üniversitesinde profesörlüğe atanan Barutçugil, 1989 -1999 yılları arasında da İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi'nde öğretim üyesi olarak görev aldı.

Bugüne kadar, yayınlanmış 20 kitabı ve 200 kadar makalesi bulunan Prof. Dr. Barutçugil, ayrıca çeşitli araştırma raporları hazırlamış ve çok sayıda eğitim materyali geliştirmiştir. Barutçugil, akademik çalışmalarıyla bilimsel eser yarışmalarında dört ödül kazanmıştır.

Barutçugil, 1992 yılından bu yana çoğu ABD, Hollanda, İspanya ve Almanya'da olmak üzere çeşitli uluslararası kuruluşların "eğitimci eğitimi" programlarına katılmış ve sertifikalar almıştır. 1997-2010 döneminde beş kez ASTD kongresine katılmıştır.

Çeşitli kuruluşlara; yönetim, satış-pazarlama, liderlik, kişisel gelişim konularında eğitim, danışmanlık ve koçluk hizmetleri sunarak bu firmaların ve yöneticilerinin performansının gelişmesine katkıda bulunan Prof. Dr. İsmet Barutçugil, halen kurucu ortağı olduğu RCBA Danışmanlık ve DOOR Özel Eğitim firmaları bünyesinde çalışmalarını sürdürmektedir.

Evli ve üç çocuk babası olan Prof. Dr. İsmet Barutçugil, İngilizce ve Fransızca bilmektedir.