1825 yılında doğan Robert Michael Ballantyne Edinburg'da doğdu. Ünlü bir ailenin üyesiydi. Babası matbaa ve yayımcılıkla uğraşan Alexander Ballantyne, annesinin ismi ise Randall Scott Grant. Çocukluk dönemi hakkında çok fazla bilgi yoktur. Bir süre Edinburg Akademisi'ne devam etti ancak düzenli bir eğitim alamamıştır. Bu yüzden hayatındaki en büyük pişmanlıklarından birini elindeki bu gibi fırsatları gereği gibi değerlendirmemesidir. Eserlerindeki sadelik ve akıcılık bu bir edebiyat eğitimi almamasından ileri geldiği düşünülebilir.

Ailesinin maddi durumun kötüleşmesi yüzünden Ballantyne çocuk yaşta kendi parasını kazanmak zorunda kaldı. 16 yaşında Kanada'ya Hudson Körfezi Şirketinde çalışmaya başladı. 6 yıl kadar burada çalıştıktan sonra 1847'de İskoçya'ya döndü. 1856'da edebi bilgisini güçlendirmek ve ona popülerlik kazandıracak olan çocuklar ve gençler için hikâyeler yazmaya başladı. Genç Kürk Tüccarları (1856), Mercan Adası (1857), Buz Dünyası (1859), Ungava: Bir Eskimo Diyarının Hikâyesi (1857), Fener (1865), Korsan Şehri (1874) ve sayıları yüzü geçen birçok hikâyesi bulunmaktadır. En çok bilinen ve sevilen eseri Mercan Adası'dır. 8 Şubat 1894'de Roma'da hayata gözlerini yumdu. Roma'da İngiliz mezarlığına defnedildi.